Verkoopdag
16 juni 2016, Herberg De Oude Kroon in Zele, 16.00 uur: de verkoop van het Geel Kasteeltje.
Een kwartier voor vier is de zaal al goed gevuld. Voor een deel met mensen die wat vertier zoeken bij hun namiddagkoffietje. Het wordt zoeken naar een plaatsje voor de mannen die nog in werktenue lopen en zich van hun werk hierheen hebben gehaast. Stoelen moeten worden aangevoerd. En wanneer de notarissen om 16.15 uur hun gereserveerde plaats innemen, staan er al heel wat mensen recht aan de ingang van de zaal. Deed mij denken aan de tijd dat de kerken op zondag vol zaten, en er enkel nog staanplaats was. Maar dat is al lang geleden.
Er zaten ook veel boeren in de zaal. Nee, geen supporters van Club Brugge, wat zouden die hier zoeken. Echte boeren, die hun brood verdienen met hard werk op het veld en in de stal. Ook logisch, want er was wei- en akkerland te koop. Wist ik veel dat ze andere bedoelingen hadden dan te kopen…
De notaris
Maar geen verkoop zonder notaris. Deze notaris was nog een echte, zoals ge ze in de films ziet. Hij had een gewoon kostuum aan, maar hij had de kop van een Romeins veldheer. In gedachten zag ik een lauwerkrans op zijn hoofd. Volgens mij staat hij in zijn vrije tijd model voor de tekenaars van Astérix. Alleszins heeft hij dictie gevolgd, want zonder echt luid te spreken, was hij zeer goed verstaanbaar en voor de halfdove Beethoven is dat een verademing. Zijn gebaren ondersteunden zijn betoog. Nogal wat anders dan onze nationale politieke die mij met hun overdreven gesticuleren soms zeeziek maken. Ze leren dat in “mediatraining”. Ik vraag mij af of die ’s avonds laat zichzelf eens bekijken. Die moeten dat zelf toch ook zien? Alleszins stel ik voor dat sommige van onze Zeelse gemeenteraadsleden moeten bij die notaris in de leer gaan.
Hij had ook nog twee andere notarissen bij, maar dat waren figuranten. Leerlingen nog waarschijnlijk. De notaris gaf omstandig uitleg bij het bundel dat ter plekke werd uitgedeeld. En hij deed dat goed. Iedere potentiële koper werd op de hoogte gebracht van de procedure. De te koop gestelde eigendommen werden uitvoerig beschreven.
En ik zag iets raars. De meeste mensen zetten hun bril op wanneer ze op hun papieren kijken, en zetten hun bril af wanneer ze in de zaal kijken. Deze deed dat omgekeerd. Niet één keer, maar telkens hij op zijn papieren keek, zette hij zijn bril af. Curieus. Dat brengt mij in de war.
Geheel in zijn stijl zet hij dus zijn bril af om uitgebreid in te gaan om een schrijven van de burgemeester: het komt er op neer dat een koper er niet moet op rekenen het gebouw af te breken of de bomen te rooien. Het gemeentebestuur zal zich hier tegen verzetten. Onze burgervader heeft duidelijk geluisterd naar de zorgen van zijn Zelenaars, en actie ondernomen. Het kan tellen!
Kabouter Klopperdeklop
Na de uitvoerige, maar duidelijke en onderhoudende inleiding, begon datgene waar we allemaal voor kwamen: het bieden. De strijd om het bezit. Om bij de Romeinen te blijven: de gladiatoren betreden de arena. De notaris gaf ultiem nog wat uitleg bij zijn hamer. Eigenlijk een hamertje van 10 centimeter. Dat is een verhaal van eerste klop, tweede klop, derde klop. Eenvoudig, maar hij legde daar zulke nadruk op, en herhaalde dat zoveel, dat hij in mijn ogen ineens veranderde in kabouter klopperdeklop. Maar tijdens zijn uitleg heeft hij niet één keer geklopt.
Daar komen de voet- en veldwegen weer
En het zou nog een tijdje duren, want juist voor het bieden moogt ge vragen stellen. Steekt een boer zijn hand op, en vraagt: Meneer de notaris, koop 1, hoe weegt die uit? Ik heb een nieuw werkwoord ontdekt. Uitwegen. Niets met gewichten te maken, het omschrijft hoe ge van uw eigendom de verbinding kunt maken met de openbare weg. Hoe weegt die uit? De pijnlijke grimas op het gezicht van de notaris was maar even te zien. Maar hij had de vraag verwacht, en zijn antwoord lag klaar: een expert heeft mij gezegd dat er een onverharde veldweg ligt van 1 meter breed naar de openbare verharde weg.
Ik ken die expert. Dat is pietje precies die in de kelders van het gemeentehuis plannetjes bijhoudt van alle voetwegen en veldwegen uit de tijd van Napoleon. Een onverharde veldweg van 1 meter breed, dat is amper genoeg voor een kruiwagen, laat staan een moderne pikdorser. De boer blijkt de huidige pachter te zijn, met voorkooprecht.
Door zijn vragen verplicht hij de notaris te zeggen dat er in België geen ingesloten perceel bestaat. Ge moet altijd een uitweg hebben (vandaar het werkwoord uitwegen). En indien ge een perceel koopt, en er is geen uitweg, dan moet ge overeenkomen, of naar de vrederechter stappen. Met andere woorden, indien iemand dit perceel koopt, krijgt hij er gratis een proces bij. Het leedvermaak op het gezicht van de veldheer is duidelijk wanneer hij zegt: daar moet ge niet voor bij mij zijn, dat is hier rechtover op het vredegerecht. Later blijkt dat hij zich vergist heeft, het vredegerecht is verhuisd naar Wetteren.
Opnieuw steekt een boer zijn arm in de lucht: voor koop 2 is dat juist hetzelfde! Slimme boeren noem ik dat. Nu weet ik waar “gezond boerenverstand” vandaan komt. Wie durft dat nu nog te kopen?
Het bieden
Met de moed der wanhoop neemt de notaris zijn hamertje ter hand: We gaan beginnen met het bieden. Wie stelt koop 1 in? ……………. Stilte in de zaal. Wie stelt dat in, en voor hoeveel?……….. De notaris is eraan voor zijn moeite. Hoewel hij zijn vraag zeker nog 10 keer herhaalt, niemand verheft zijn stem. Boeren kunnen stug zijn.
De notaris geeft het op. We zullen straks zeggen hoe we hiermee omgaan. We gaan over tot koop 2. Zelfde scenario. Verschillende mensen in de zaal hebben totaal geen interesse in dat land, maar voelen toch de drang om een bod te doen. Al was het maar om de spanning te breken. Maar iedereen bijt op zijn tanden. De notaris zit daar, kijkt eens naar zijn bijzitters, en beslist dan maar te stoppen met koop 2. Een duidelijk gevoel van opluchting bij de pachters. Het vredegerecht kan wachten.
En dan koop 3. Het Geel Kasteeltje. De man naast mij recht zijn rug. Hij was mij al opgevallen. Strak in pak. Vriendelijk maar geconcentreerd. Zijn echtgenote, om redenen van plaatsgebrek, schuin achter hem, ideaal om een duwtje in de spreekwoordelijke rug te geven. En inderdaad, op de vraag “Wie stelt dat in?” antwoordt hij direct 400.000 euro. Klopperdeklop mag er een eerste keer een klop op geven. Na een tweede klop komt er een tweede bod, onmiddellijk gevolgd door een tegenbod van mijn buurman. Maar ze komen niet boven de 500.000 euro.
(Plas?)pauze
Op dat moment moet de notaris klop drie geven, maar kondigt aan dat hij zich even terugtrekt met zijn kompanen en de verkopers. Pauze of zit hij met hoog water? Sein voor de kastelein om de dorstigen te laven. Zoveel volk mag er altijd zijn op een verkoop.
De finale
Na een tijdje komt het triumviraat terug. Ze hebben diep nagedacht. Ik vermoed dus in een lokaaltje in de kelder. Maar hij gaat afkloppen indien er geen hoger bod komt. Eénmaal, andermaal… en er komt een hoger bod. Suspens in de zaal. Spanning bij mijn buurman, maar vooral bij zijn echtgenote. Tegenbod. Tegenbod. Het gaat door tot 680.000 euro. Mijn buurman wint. Applaus alom.
Ik voel mij even journalist, en vraag aan de echtgenote wat hun plannen zijn. Overigens een lieve en vriendelijke dame. Zij stelt mij onmiddellijk gerust: wij gaan dat herstellen zoals het hoort, en dat antwoord mag worden gepubliceerd.
Het is mijn beurt om opgelucht te zijn. Een vriendin van de echtgenote valt haar bij: Ik ben zo blij dat zij dat hebben gekocht. Ze gaan dat zeker in zijn oude glorie herstellen.
De keerzijde
Aan de toog van de herberg zit een man wat te foeteren. Hij blijkt één van de verkopers te zijn. Gedupeerd meneer. Door de opname op de lijst van erfgoed, is de waarde van ons eigendom maar één vierde meer van wat het was. Eenentwintig luxeflats met ondergrondse garages konden er op. Ik krijg medelijden met de man. Zo zie je maar, elke médaille heeft ook zijn keerzijde. Of: elk voordeel heb zijn nadeel.
